Dochody podatkowe

Dochody podatkowe państw kapitalistycznych rosły w XIX w. szybciej niż inne wpływy budżetowe. Na przykład w Anglii stanowiły one pod koniec XIX w. 60—70% wszystkich przychodów skarbowych. W związku jednak z narastającymi sprzecznościami klasowymi i potrzebą zapewnienia akumulacji na cele inwestycyjne, w XIX wieku zaszły poważne zmiany w zasadach obciążania ludności podatkami. W początkowym stadium rozwoju kapitalizmu i prawie do ostatnich dziesięcioleci XIX w., w okresie panowania wolnej konkurencji, istniała zasada proporcjonalnego opodatkowania dochodów. W praktyce, w związku z podatkami pośrednimi od artykułów powszechnego użytku, zasada ta prowadziła do regresji podatkowej, większego obciążenia warstw uboższych, utrzymujących się z pracy najemnej. Wraz z przechodzeniem do monopolistycznego stadium kapitalizmu, w ostatnim dziesięcioleciu XIX w. zaczęto wprowadzać zasadę progresji podatkowej. Pod koniec XIX w. wprowadzono ją w Anglii, Francji, Niemczech i Włoszech. Stopa podatkowa wzrastała w miarę wzrostu sum podlegających opodatkowaniu. Obok dochodów z własności państwowej i podatków coraz większą rolę w XIX w. zaczęły odgrywać dochody z opłat za usługi państwa w stosunku do obywateli. Opłaty takie znane były wcześniej, np. w postaci opłat targowych lub sądowych.