Finanse panstwowe

Głównym problemem gospodarki skarbowej państwa było zdobywanie środków finansowych na pokrycie stale rosnących wydatków. Wzrost wydatków w okresie kształtowania się układu kapitalistycznego w7ynikał z wielu przyczyn. W dobie akumulacji pierwotnej państwo zaczęło spełniać poważną rolę w protegowaniu rozwoju gospodarki, zwłaszcza przemysłu i handlu zagranicznego. Zwiększyła się też bezpośrednia działalność gospodarcza władz centralnych. Zakładano rządowe manufaktury i przedsiębiorstwa handlowe. Rozwój stosunków kapitalistycznych doprowadził do zaostrzenia sprzeczności klasowych, groźnych dla klas posiadających. Władze państwowe w krajach europejskich i pozaeuropejskich w różny sposób przystosowywały się do reprezentowania interesów rozwijającej się burżuazji. W państwach zachodniej Europy, przede wszystkim we Francji, władza znalazła się bezpośrednio w rękach burżuazji już w końcu XVIII w. W Europie środkowej oraz wschodniej w XIX w. feudałowie, znajdujący się tam u władzy, stopniowo dopuszczali do udziału w niej burżuazję. Wszędzie wzmacniano aparat przymusu, potrzebny do ochrony własności kapitalistycznej i w ogóle wszelkiej własności prywatnej.