Formy porozumien

W toku rozwoju gospodarczego powstały różnorodne formy porozumień i związków przedsiębiorstw, od bardzo luźnych umów, regulujących jedynie niektóre sprawy, aż do organizacji ściśle scentralizowanych. Formy w dużej mierze zależały od stosunków w poszczególnych państwach, a przede wszystkim od ustawodawstwa. Wspólną ich cechą było to, że wszystkie organizacje i porozumienia zmierzały do zorganizowania rynku zbytu swych produktów, w celu wyeliminowania swobodnej konkurencji. Z punktu widzenia ich dążeń idealny był stan, gdy na rynku znajdował się tylko jeden sprzedawca, który swobodnie dyktował warunki nabywcom. Do tego można było dojść albo przez powstanie potężnej organizacji typu koncernu lub trustu, albo też, znacznie częściej, przez zorganizowanie porozumienia kartelowego. Ekonomiczne skutki powstania porozumień typu monopolistycznego były różne. Przede wszystkim należy podkreślić fakt, że organizacje tego rodzaju powstawały w celu utrzymania zysków na dotychczasowym poziomie lub też ich zwiększenia. Najłatwiej było utrzymywać wysoki poziom cen, dlatego też był to jeden z podstawowych elementów, regulowanych przez porozumienia kartelowe. Gdy wysoki poziom cen powodował ograniczenie popytu, wówczas organizacja monopolistyczna ograniczała produkcję. Musiało to wpływać na ograniczenie zatrudnienia, a zatem wzrost bezrobocia.