Huta bankowa

W roku 1840 powstała Huta Bankowa w Dąbrowie Górniczej (założona przez Bank Polski w Warszawie), obecna Huta im. F. Dzierżyńskiego. W drugiej połowie XIX w. powstały jeszcze dwie huty w Sosnowcu. Było to więc dalsze rozszerzenie górnośląskiego okręgu hutniczego na wschodnią część zagłębia węglowego w zaborze rosyjskim. Przy końcu XIX w. powstały na bazie rud żelaza okręgu częstochowskiego huty w Częstochowie i Zawierciu, przy linii kolejowej Górny Śląsk — Warszawa, umożliwiającej zarówno dogodny dowóz węgla, jak i zbyt produkcji. Na przełomie XIX i XX w. powstała jeszcze huta w Szczecinie, na szlaku importowanych rud szwedzkich oraz górnośląskiego węgla dowożonego Odrą. Bezpośrednim motywem lokalizacji huty była istniejąca tu duża stocznia — odbiorca wyrobów hutniczych. Taki był obraz przestrzenny hutnictwa na ziemiach polskich przed pierwszą wojną światową, z tym, że w obu najstarszych okręgach zachowały się tylko po dwie huty, tj. w Ostrowcu Świętokrzyskim i w Starachowicach w okręgu staropolskim oraz Ozimek i Zawadzkie nad Małą Panwią. W okresie międzywojennym stan ten, z wyjątkiem powstania nowej huty w Stalowej Woli (stalowni i walcowni), wybudowanej w ramach inwestycji COP, właściwie się nie zmienił. Przestały natomiast istnieć, jako zakłady hutnicze, niewielkie obiekty w Ustroniu i Węgierskiej Górce (pozostałość dawniejszego hutnictwa w Karpatach) oraz powstała w 1905 r. huta „Kraków” w Borku Falęckim pod Krakowem (z jednym piecem martenowskim i walcownią drutu).