Kapital

Kapitał nie jest sumą materialnych i wytworzonych środków produkcji. Kapitałem są przekształcone w kapitał środki produkcji, które same w sobie w równej mierze nie są kapitałem, jak złoto i srebro samo w sobie nie jest pieniądzem”. Przytoczone słowa Marksa należy rozumieć w ten sposób, że żadna maszyna lub inny środek produkcji nie jest ze swej natury kapitał: staje się nim dopiero w takich warunkach społecznych, kiedy stanowi własność klasy kapitalistycznej i służy jej do wyzysku robotników najemnych. „Są to zmonopolizowane — pisze Marks — przez określoną część społeczeństwa środki produkcji, usamodzielnione wobec siły roboczej produkty i warunki działania tej właśnie siły roboczej…”. Kapitał można więc krótko określić jako sumę pieniędzy lub środków produkcji, która służy do wyzysku najemnej siły roboczej i wyciskania z niej wartości dodatkowej na korzyść kapitalistów — właścicieli środków produkcji. Burżuazyjni ekonomiści utożsamiają kapitał ze środkami produkcji i środkami utrzymania klasy robotniczej oraz z pieniądzem. Niektóre kierunki burżuazyjnej ekonomii, wywodzące się głównie od francuskiego ekonomisty J. B. Saya, stworzyły teorię tzw. czynników produkcji: wg tej teorii istnieją trzy czynniki produkcji: ziemia, kapitał i praca.