Koszty marginalne

Koszty marginalne obejmują tylko koszty dodatkowe, a więc są rozpatrywane przy określonej wielkości i określonym składzie zasobów gospodarstwa w postaci środków trwałych i obrotowych. Gdy dodatkowe nakłady określonego środka obrotowego nie dają już opłacalnych efektów, należy zbadać, czy nie brak innych obrotowych środków produkcji albo czy nie brak zasobów podstawowych w postaci środków trwałych i czy nie są konieczne określone inwestycje. Jeśli z czynnikiem zmiennym, a więc określonym środkiem obrotowym, którego nakłady zwiększamy związany jest inny czynnik zmienny, to obydwa te czynniki można połączyć w jeden zmienny czynnik kombinowany i obliczać wspólny krańcowy koszt tego kombinowanego czynnika. Brak ciągłości kolejnych nakładów określonego zasobu nie wyklucza analizy kosztów krańcowych. Technika rachunku i tok rozumowania pozostają takie same. Chodzi tu o nakłady w postaci takich zasobów, które mogą być stosowane tylko w pełnych jednostkach, gdyż są niepodzielne. Nie można użyć np. połowy kombajnu lub wykonać półtorej określonej uprawki w ramach pielęgnowania zasiewów. Rachunek marginalny jest stosowany na szeroką skalę przez rolników praktyków, aczkolwiek wielu nic o nim nie słyszało. Że tak jest, świadczy umiejętne dawkowanie nawozów mineralnych lub pasz treściwych. Decyzje w tej dziedzinie opierają się jednak prawie wyłącznie na doświadczeniu i intuicji, gdyż brak jest sprawdzonych metod rachunku marginalnego oraz danych liczbowych przydatnych dla praktyki, mimo że prowadzi się przecież tyle doświadczeń nad stosowaniem poszczególnych rodzajów nakładów produkcyjnych. Brak też materiałów i metod pozwalających na przewidywanie wielkości plonów w zależności od nakładów w postaci nasion kwalifikowanych, nawozów, zabiegów uprawowych itd.