Zorganizowany rynek, na którym spotykają się regularnie kupujący i sprzedający w celu zawierania umów kupna-sprzedaży towarów dopuszczonych do obrotu na danej giełdzie: przedmiotem obrotu są towary masowe: umowy zawiera się albo na podstawie próbki, albo wg jakości standardowej. Koncentracja zaofiarowania, czyli podaży, i zapotrzebowania, czyli popytu, pozwala ustalać giełdowe kursy, które są często miarodajne również dla transakcji zawieranych poza giełdą towarową. Przy zawieraniu transakcji obowiązuje ścisły regułami. Rozróżnia się umowy giełdowe rzeczywiste i różniczkowe. Umowy rzeczywiste — transakcje kupna-sprzedaży, których wykonanie polega na rzeczywistym dostarczeniu towaru i dokonaniu zapłaty...

Efektem inwestycji nazywamy wielkość korzyści uzyskanej lub planowanej do uzyskania dzięki wprowadzeniu do produkcji środka trwałego. Efekty inwestycji {produkcyjne, społeczne, polityczne itp.) są najczęściej bardzo trudne do jednoznacznego określenia. Istnieją dwie koncepcje określania efektów inwestycji. W pierwszej z nich zakłada się, że efekt inwestycji jest częścią ogólnych efektów produkcyjnych oraz, że jest on proporcjonalny do wielkości strumienia nakładów związanych z użytkowaniem produkcyjnym inwestycji drugiej zaś — że efektem inwestycji jest cała dodatkowa produkcja lub inne korzyści, uzyskane od momentu zakończenia procesu inwestowania. W ostatnich latach coraz częściej do określania wielkości efektów inwestycji stosuje się metody matematyczne...

Kosztami nazywamy wyrażone w pieniądzu nakłady pracy żywej i uprzedmiotowionej konieczne do osiągnięcia określonego celu. Celem tym w rolnictwie jest wytworzenie określonego produktu rolniczego albo też wykonanie określonej usługi produkcyjnej. Ponieważ w gospodarstwie rolniczym możliwa jest także produkcja nie związana z rolnictwem oraz działalność usługowa, w gospodarce rolnej występują jeszcze inne koszty. Spotykamy się z dwojakim ujęciem kosztów: ekonomicznym i rachunkowym. Koszty w ujęciu ekonomicznym oznaczają wyrażoną w pieniądzu sumę tych nakładów, które składają się na wartość produktu lub usługi. Natomiast koszty w ujęciu rachunkowym to wyrażone w pieniądzu nakłady, bez poniesienia których nie można wytworzyć produktu lub wyświadczyć usługi...

Kwestią zasadniczą teorii podziału w odniesieniu do gospodarki chłopskiej jest odpowiedź na pytanie: Czy dochód ten składa się z samodzielnie istniejących, wyodrębnionych części, które uznane być mogą za oplata pracy żywej, czynnych w gospodarstwie środków trwałych i ziemi, czy też jest czymś jednolitym i niepodzielnymi Kwestia ta od dawna jest przedmiotem pewnego sporu. Źródłem tego sporu jest trudność empirycznego wyodrębnienia poszczególnych kategorii dochodu w gospodarstwie chłopskim. Biorąc pod uwagę rachunek, jaki jest w stanie przeprowadzić rolnik, oraz realne procesy ekonomiczne zachodzące w gospodarstwie chłopskim, bardzo trudno wydzielić te części dochodu, które stanowią wynagrodzenie za pracę żywą, ziemię (renta gruntowa), czy też za zużyty majątek trwały...

Badania budżetów gospodarstw domowych, chociaż nie stanowią w pełni wiarygodnego obrazu celów wydatkowania dochodów rodzin, potwierdzają jednak fakty, wynikające z analizy trendów spożywa w makro-skali całego społeczeństwa. Udział wydatków na żywności w przeliczeniu na osobę szybko maleje w miarę wzrostu poziomu zamożności gospodarstwa domowego, a wydatki na używki i artykuły trwałego użytkowania oraz urządzenia mieszkania są relatywnie większe w gospodarstwach małych niż w wieloosobowych. Roczne rozchody pieniężne na głowę na przykład w gospodarstwach dwuosobowych są prawie dwukrotnie wyższe niż w gospodarstwach sześcioosobowych. Tymczasem wzrost zakupów przez ludność pralek, telewizorów, itp...

Z ogólnej definicji intensywności wynika, że sposoby intensyfikacji mogą być różne. Każde bowiem zwiększenie nakładów pracy żywej, jak i uprzedmiotowionej na jednostkę powierzchni oznacza wzrost intensywności. Czynniki intensyfikacji mogą być różnorodne. Duże znaczenie ma to, że nakłady pracy żywej i uprzedmiotowionej na l ha mogą rosnąć zarówno przez zwiększenie pracy uprzedmiotowionej na l ha, tzn. przez zwiększenie udziału produktów przemysłowych w procesie produkcji rolnej (nieraz nawet przy zmniejszeniu .nakładów pracy żywej na l ha), jak też przez zwiększone zużycie pracy żywej w „czystej” formie, bez istotnego zwiększenia nakładów pracy uprzedmiotowionej...

Prawidłowe określenie okresu zużycia środków trwałych oraz wielkości odpisów amortyzacyjnych ma zasadnicze znaczenie dla podejmowania ekonomicznie uzasadnionych decyzji co do tworzenia, remontowania i zastępowania starych urządzeń nowymi. We współczesnej gospodarce kapitalistycznej, dla pobudzenia działalności inwestycyjnej przedsiębiorców, niektóre rządy wprowadziły w latach II wojny światowej i po Jej zakończeniu w różnych wariantach metodę tzw. a. przyspieszonej: polega ona, najogólniej biorąc, na skróceniu okresów dokonywania odpisów w porównaniu do okresów użytkowania przyjmowanych tradycyjnie...

Teoria ekonomiczna, która traktuje o wielkościach agregatywnych, tzn. o wielkościach ujmowanych w skali całej gospodarki narodowej: terminu tego niekiedy używa się dla przeciwstawienia ekonomii politycznej dyscyplinom traktującym o gospodarce jednostkowej, jak np. ekonomice przedsiębiorstwa czy „nauce o gospodarstwie domowym”. Makroekonomiczna metoda badań stara się wyjaśnić procesy zachodzące w gospodarce narodowej przez badanie współzależności między wielkościami agregatowymi: nie bada ona natomiast szczegółowo wielkości jednostkowych, tj. odnoszących się do poszczególnych przedsiębiorstw, gospodarstw lub osób. Modele o charakterze makroekonomicznym mogą być poddane weryfikacji statystycznej, co stanowi ich wyższość nad modelami mikroekonomicznymi...

Specyficzne cechy procesu produkcyjnego w rolnictwie i wielorakość funkcji, jakie spełniają trwałe środki produkcji w rolnictwie, powodują że w literaturze ekonomicznej spotykamy się z podziałem inwestycji według wielu kryteriów. Przytoczymy zatem kilka podstawowych podziałów. Przyjmując za kryterium podziału inwestycji ich rolę w procesie odnowy fizycznej postaci środków trwałych i powiązanie z postępem technicznym, inwestycje brutto dzielą się na: restytucyjne (odtworzeniowe), zastępujące obiekty wycofane z eksploatacji .na skutek ich zużycia fizycznego lub moralnego oraz rozwojowe (modernizacyjne), umożliwiające zwiększenie potencjału użytkowanego majątku trwałego...

Charakter technik wytwarzania można określić jedynie przez ich porównanie. Właściwą podstawę odniesienia mogą stanowić techniki stosowane w krajach lub regionach o dobrze rozwiniętym rolnictwie. Warunek ten spełniają najlepiej techniki wytwórcze stosowane w najbardziej rozwiniętych gospodarczo krajach Europy, Ameryki Północnej i Oceanii. Ich przeciwieństwem są tradycyjne lub wręcz prymitywne techniki dominujące w rolnictwie większości krajów Azji i Afryki. Zarówno techniki nowoczesne, jak i tradycyjne (a również pośrednie) różnią się rozmaitymi cechami...