Waluta niezalezna

System walutowy nie związany ze złotem. Przymiotnik „niezależna” lub „wolna” ma oznaczać niezależność od złota. Z rzeczywistych systemów walutowych dotyczy to w określonej mierze pieniądza papierowego. Rozmiarów jego emisji nie krępują zasoby złota banku centralnego. W ustawach emisyjnych przeważająca większość państw nie ma dziś przepisu o „pokryciu” w zlocie, w tych nielicznych zaś, w których jest on utrzymany, władze pieniężne w razie zwiększonych potrzeb emisyjnych zmniejszają odpowiednio ustawową wielkość pokrycia. Pod względem rozmiarów emisji pieniądza mamy dziś więc do czynienia w zasadzie z walutą niezależną. Nie oznacza to zniesienia wszelkich ekonomicznych związków pieniądza ze złotem.. Niezależność od złota odnosi się do cyrkulacji wewnętrznej i nie dotyczy -pieniądza światowego, z racji zaś powiązań wymiany krajowej z międzynarodową również w cyrkulacji wewnętrznej nie jest całkowita. Pewna odmiana waluty niezależnej znana jest z historii myśli społecznej. Jest nią tzw. „pieniądz pracy”, pomysłu angielskiego socjalisty utopijnego J. Graya. Proponował on, aby bank centralny emitował banknoty opiewające na tygodnie, dni i godziny pracy, które byłyby pokwitowaniami odbioru od producentów określonej ilości czasu pracy zawartego w ich towarach i przekazami na ekwiwalent w innych towarach złożonych w magazynach bankowych.