Zasoby sily roboczej

Podstawowe zasoby siły roboczej w rolnictwie Polski stanowi nadal siła robocza rodzin chłopskich. Wiąże się to z miejscem gospodarki chłopskiej w polskim rolnictwie. Ze względu na cechy społeczno-ekonomiczne gospodarki chłopskiej, a zwłaszcza na jednolitość gospodarstwa domowego i gospodarstwa rolnego, rzeczywisty stan siły roboczej wykorzystywanej w rolnictwie może być ustalony tylko w przybliżeniu. Siła robocza jest tu reprezentowana zarówno przez rolników kierujących gospodarstwem, jak i — w określonym stopniu — przez członków ich rodzin. Na podstawie badań przyjmuje się, że w rolnictwie obok męskiej siły roboczej zatrudnia się pozostałych członków rodzin i inne osoby zamieszkałe w gospodarstwie. Obecnie imamy do czynienia ze zmniejszaniem się zasobów siły roboczej i potencjału pracy w rolnictwie. Zapoczątkowanie tej tendencji w Polsce doprowadziło do ograniczenia nacisku demograficznego na strukturę agrarną. Elementem dynamizującym cały układ rolniczy stała się możliwość zatrudnienia poza rolnictwem. W tych warunkach dominującą rolę w całym układzie relacji czynników produkcji (ziemia — praca — wyposażenie techniczne) odgrywa czynnik pracy.