Cele gospodarstwa
Cele działalności gospodarstwa mogą być różne. Zatem i kryteria oceny tej działalności bywają różne. Ekonomika i organizacja gospodarstw podaje zasady ogólne, podstawowe, z reguły zawsze słuszne i zawsze obowiązujące. Należy jednak podkreślić bardzo mocno, że sposób ich stosowania jest zawsze inny, zależny od celu, czasu, miejsca i warunków ekonomiczno-przyrodniczych, w jakich znajduje się gospodarstwo. Dlatego zalecenia ekonomiki i organizacji gospodarstw muszą się opierać na poznaniu gospodarstwa, jego środowiska przyrodniczego i ekonomicznego oraz stosunków produkcyjnych. W języku polskim nauka, którą dzisiaj nazywamy ekonomiką i organizacją gospodarstw rolniczych, zmieniała swą nazwę w zależności od czasu i miejsca...
Stosunki komplementarne są przeciwieństwem stosunków konkurencyjnych. Tutaj bowiem rozwój jednej gałęzi pobudza rozwój drugiej, a recesja jednej prowadzi do recesji drugiej. Najczęściej współdziałanie między gałęziami wynika z tytułu wzajemnego zaopatrywania się w niektóre środki produkcji. Tego typu powiązania występują dość często między działami produkcji roślinnej i zwierzęcej. Świadczenia pierwszego działu obejmują różnego rodzaju pasze, a drugiego — obornik i siłę pociągową. Świadczenia mogą mieć charakter dwustronny lub jednostronny — te ostatnie spotyka się jednak dużo rzadziej. Komplementarność gałęzi może również polegać na tym, że jedne gałęzie przyczyniają się do poprawy wyników osiąganych w innych...
Feudalne rządy carskie w pewnym stopniu liczyły się jednak z interesami młodej burżuazji. Od początku stulecia popierano przemysł krajowy poprzez protekcyjną politykę celną. Starano się też przyciągnąć do Rosji kapitał obcy. W celu ułatwienia handlu wewnętrznego rozbudowywano drogi wodne i lądowe, Istotne zmiany w polityce gospodarczej Rosji nastąpiły jednak dopiero po 1860 r. W 1861 r. ministrem finansów został Reutern, który kierował rosyjską polityką ekonomiczną aż do 1878 r. Był on zwolennikiem wolnego handlu i włączenia Rosji w nurt życia gospodarczego kapitalistycznego Zachodu. Znalazło to wyraz wewnątrz kraju w propagowaniu i popieraniu prywatnej inicjatywy, a zwłaszcza w udzielaniu koncesji na budowę linii kolejowych...
Jedna z ogólnych prawidłowości określających dynamikę popytu żywnościowego jest tzw. prawo Engla. Prawo to głosi, że w miarę przechodzenia od dochodów niższych do wyższych maleje udział wydatków na żywność. Wraz ze wzrostem ogólnej sumy wydatków rosną również wydatki na żywność, ale stosunkowo wolniej niż ogół wydatków, co oznacza spadek udziału wydatków na żywność w strukturze wydatków ogółem. Prawo Engla ma charakter empiryczny, tzn. zostało sformułowane na podstawie szeregu obserwacji statystycznych. Ogólną jego podstawą są prawa fizjologiczne, powodujące iż potrzeby żywnościowe są potrzebami podstawowymi, tzn. że ich zaspokojenie w pewnym (minimalnym) zakresie stanowi konieczność życiową, przesuwającą na dalszy plan wszystkie inne potrzeby...
Stosowanie urządzeń automatycznych, tj. opartych na zasadzie samoregulacji, w celu zastąpienia bezpośredniego udziału człowieka w produkcji i w pracy biurowej. Automatyzacja produkcji polega na instalowaniu w poszczególnych stadiach procesu technologicznego dostosowanych do jego typu urządzeń, które wg z góry opracowanych instrukcji kierują i regulują pracę maszyn roboczych, kontrolują jej wyniki itp. Mechanizmy te mogą być połączone z centralnym urządzeniem kontrolującym i synchronizującym ich prace, co stwarza możliwości pełnej a. produkcji w obrębie zakładu. Automatyzacja pracy biurowej wyraża się w stosowaniu różnego rodzaju maszyn, m. in...
Poziom i struktura kosztów w rolnictwie związane są ściśle z technikami wytwarzania. Zależą one głównie od zasobów czynników produkcji w rolnictwie (ziemi, pracy i kapitału), kształtujących się pod wpływem ogólnego rozwoju gospodarczego i warunków naturalnych. Ostatecznie powstaje określona struktura kosztów, charakterystyczna dla danego etapu (stadium) rozwoju rolnictwa. Poziom i struktura kosztów produkcji w rolnictwie polskim zdeterminowane są przede wszystkim przez strategię intensywnego wzrostu, wyrażającego się w zwiększeniu nakładów i produkcji z jednostki powierzchni. W tym tkwią podstawowe elementy mechanizmu zmian w kosztach i opłacalności produkcji rolnej...
W teorii ekonomicznej dominowały koncepcje liberalne. Na ten okres przypada szczyt rozwoju tzw. szkoły neoklasycznej, widzącej w samoczynnym mechanizmie rynkowym główną siłę napędową gospodarki. Omawiany okres był stosunkowo krótki. Już w końcu lat dwudziestych pojawiły się prace naukowe, propagujące nowe zasady polityki gospodarczej, konieczność szerokiej ingerencji państwa w gospodarkę. W 1926 r. ukazała się niewielka praca J.M. Keynesa pt. Koniec leseferyzmu, w której autor formułuje wniosek, że era leseferyzmu należy już do przeszłości i że powinna być zastąpiona ingerencją państwa w procesy gospodarcze. Jego zdaniem, „mądrze kierowany kapitalizm może być bardziej wydajny w osiąganiu celów ekonomicznych niż jakikolwiek alternatywny system”...
Pojęcie serwomechanizmu, zaczerpnięte z teorii regulacji automatycznej, jest powszechnie stosowane w technice. Coraz częściej jest ono używane także w ekonomii”. W odniesieniu do rolnictwa pisano już o potrzebie wykorzystywania serwomechanizmów funkcjonalnych. Istota działania tych serwomechanizmów wynika z działania obiektywnych praw ekonomicznych i społecznych, a zatem serwomechanizmy działają również obiektywnie. Tym niemniej w trakcie sterowania rolnictwem można wzmacniać lub osłabiać ich działanie. Można także, a nawet należy je wykorzystywać do 
W drugiej połowie XIX w. w gospodarce świata kapitalistycznego można zaobserwować nowe zjawiska, które prowadziły do umocnienia wpływów grupy największych posiadaczy kapitału. Walka konkurencyjna i wzrost produkcji doprowadziły do ukształtowania się olbrzymich przedsiębiorstw przemysłowych. W niektórych gałęziach wiązało się to z postępem technologicznym. W nowoczesnym przemyśle ciężkim niezbędne były duże, kosztowne urządzenia, jak np. wielkie piece lub walcownie. Poszczególni finansiści skupiali też stopniowo w swych rękach akcje różnorodnych, przedsiębiorstw i wywierali znaczny wpływ na całą gospodarkę kraju. Zjawiska te wystąpiły przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, lecz obserwować je można było również w najbardziej rozwiniętych państwach kapitalistycznych Europy oraz w Japonii...