Blog Archives

Gospodarka chłopska wykazuje wiele podobieństw w zakresie tworzenia i podziału dochodów z cała gospodarką narodowa. Jest tak dlatego, że gospodarstwo chłopskie jest mim-społeczeństwem, wobec czego w mikroskali występują tu te wszystkie prawidłowości, które rządzą rozwojem całego społeczeństwa. Są jednak różnice pomiędzy tym co faktycznie jest dochodem, a tym co za dochód uznaje indywidualny rolnik. Maksymalizacja dochodu, jako cel działalności indywidualnego gospodarstwa chłopskiego, wynika z jego istoty, z jego dwoistego charakteru. Chłop jest człowiekiem pracy i zarazem właścicielem środków produkcji. Sam pracuje w swoim gospodarstwie i sam sobie wypłaca wynagrodzenie za pracę. Jako drobny wytwórca nie sprzedaje swej siły roboczej, lecz produkty swej pracy...

Rozwój banków i kredytu w drugiej połowie XIX w. w Stanach Zjednoczonych miał odmienny przebieg. W czasie wojny domowej i bezpośrednio po niej, wraz z szybkim rozwojem przemysłu, zaczęły powstawać wielkie banki kredytowe. Koncentracji kapitału przemysłowego towarzyszyła koncentracja kapitału bankowego. Tak było w przypadku Morgana i Rockefellera, którzy należeli do największych przemysłowców i równocześnie bankierów Stanów Zjednoczonych. W końcu XIX w. znajdujące się pod ich wpływem banki starały się podporządkować sobie całą gospodarkę amerykańską. Podstawą zmian w amerykańskim systemie bankowo-kredytowym w drugiej połowie XIX w. stała się ustawa bankowa, wydana w 1864 r., w myśl której wzrastały wpływy rządu centralnego w bankowości...

W miarę rozwoju pomyślnej koniunktury zaczynają narastać elementy negatywne, osłabiające aktywność gospodarczą i prowadzące ostatecznie do załamania. U przedsiębiorców pojawiają się mianowicie wątpliwości czy możliwe będzie uzyskanie w przyszłości przewidywanej stopy rentowności od kapitałów. Ożywienie gospodarcze, jakie występuje na początku cyklu koniunkturalnego, wywiera nacisk na ceny środków produkcji, podnosi koszty produkcji i obniża „krańcową wydajność kapitału”. Wzmaga to pesymistyczne przewidywania przedsiębiorców, które rozprzestrzeniają się na coraz nowe dziedziny działalności...

W Polsce nacisk czynników skłaniających do intensywnego zagospodarowania ziemi jest — w związku z utrzymywaniem się wysokiego popytu na żywność i stosunkowo niskiej zasobności w ziemię — bardzo duży, nie mniejszy niż w tej ostatniej grupie krajów. Niższy jest jednocześnie poziom rozwoju gospodarczego, co ogranicza możliwość stosowania techniki wytwórczej o wysokim wkładzie kapitału. Wynika z tego konieczność stosowania w rolnictwie polskim techniki w większym stopniu oszczędzającej ziemię niż pracę żywą. Mimo wszystko techniki wytwórcze w rolnictwie polskim zmieniają się, i to stosunkowo szybko...

Zakres konkurencji międzygałęziowej, tj. liczba gałęzi wzajemnie konkurujących ze sobą, zależy w dużej mierze od stopnia jednorodności (homogeniczności) produktów. Konkurencja jest szczególnie spotęgowana wtedy, gdy z punktu widzenia organizacyjnych i ekonomicznych możliwości warsztatu rolnego istnieje względna łatwość zmiany rodzaju produkcji. Odnosi się to właśnie do produktów jednorodnych, t j. wykazujących zbliżone właściwości agrotechniczne i ekonomiczne. Dlatego najsilniejsza jest konkurencja między działalnością (produkcjami) wchodzącymi w skład jednej gałęzi (tzw. konkurencja wewnętrzna), a nieco słabsza — między działalnościami i gałęziami należącymi do jednego działu (tzw. konkurencja zewnętrzna)...

Angielskie skrzydło socjalizmu utopijnego, którego twórcą był wielki angielski myśliciel i działacz społeczny — R. Owen: był on reformatorem, założycielem ruchu spółdzielczego, a jednocześnie propagatorem socjalizmu jako ustroju równości i sprawiedliwości społecznej, bez prywatnej własności i antagonizmów klasowych. Ideą przewodnią Owena była przebudowa społeczeństwa na modłę komunistyczną, przeprowadzona drogą pokojową i ewolucyjną, przy użyciu metod przekonywania, a także eksperymentów na możliwie szeroka skalę...

Do kosztów stałych zalicza się amortyzację, koszty konserwacji i koszty remontów niezależnych od wykorzystania określonego środka trwałego. W kalkulacjach rolniczych jednak nie rozróżnia się kosztów remontu zależnych i niezależnych od wykorzystania środka trwałego w produkcji. Całkowite koszty remontu są zaliczane do kosztów stałych. W praktyce spotyka się jeszcze inne odstępstwo od teorii, polegające na tym, że koszty siły pociągowej i napędowej nie są dzielone na koszty stałe i koszty zmienne. Oblicza się po prostu całkowite koszty jednostki siły pociągowej lub napędowej (na 1 godz., na 1 ha itd.), które są traktowane jako koszty zmienne...

Szczególny przebieg miał kryzys w Japonii. Produkcja przemysłu przetwórczego spadła tam w 1902 r. prawie o 8%, lecz równocześnie nastąpił bardzo poważny wzrost produkcji przemysłu ciężkiego: wytop stali wzrósł w latach 1900—1902 z l do 31 tyś. t, tonaż statków wodowanych w latach 1900—1903 wzrósł z 17 do 48 tyś. t. Zniżkowa tendencja cen objęła przede wszystkim przemysł ciężki, był to jednak spadek nieznaczny. Równocześnie wzrastały ceny produktów nabywanych przez ludność. Taki przebieg kryzysu związany był zapewne z przygotowaniami wojennymi Japonii. We wszystkich krajach zmniejszyło się zatrudnienie, a zatem w sposób istotny pogorszyła się sytuacja robotników. Kryzys objął także inne państwa...

Profil produkcji roślinnej konkretyzuje się w strukturze użytkowania ziemi. Ogólną cechą produkcji1 roślinnej wielu krajów jest duży udział zbóż, stanowiących główne źródło składników energetycznych. W Polsce dotyczy to przede wszystkim żyta. Drugą cechą produkcji roślinnej w Polsce jest wyjątkowo duży udział ziemniaków. Z roślin przemysłowych główną role odgrywają buraki cukrowe, rzepak i len. Swoistą cechą naszej produkcji roślinnej jest też niezbyt wysoki udział w niej użytków zielonych. O ile profil produkcji roślinnej jest określany przez główne gałęzie dostarczające węglowodanów (zboża, ziemniaki), o tyle profil produkcji zwierzęcej — przez gałęzie dostarczające białka (bydło mleczne i trzoda chlewna). Określa to profil produkcji zwierzęcej jako mleczno-mięsny...

Klasyfikacja gleboznawcza nie zawsze jest zbieżna z bonitacją ekonomiczną gleb, a więc z możliwością uzyskiwania na nich lepszych lub gorszych efektów ekonomicznych. Należy przypuszczać, że jest to jedna z przyczyn, dla których nie wszystkie badania wykazują współzależność między klasami gleb i ich produkcyjnością, a przede wszystkim efektywnością ekonomiczną, a więc opłacalnością ich użytkowania. Niektóre badania wskazują na to, że współzależność ta jest bardzo słaba, czasem, jeśli chodzi o gleby bardzo dobre, nawet ujemna. Tłumaczy się to m.in. tym, że gleby sklasyfikowane jako bardzo dobre z punktu widzenia ich składu są glebami wadliwymi pod względem stosunków wodnych, nieraz trudnymi do uprawy i wymagającymi większych kosztów...