Blog Archives

Łączna nazwa na określenie tych wszystkich urządzeń publicznych, których zadaniem jest zabezpieczenie obywateli, poprzez odpowiednie świadczenia społeczne, przed ujemnymi następstwami utraty lub ograniczenia możliwości zarobkowania oraz zwiększonych obciążeń rodzinnych. W tak pojęty zakres ZS wchodzi profilaktyka zdrowotna i społeczna, ochrona zdrowia i zdolności do pracy (służba sanitarna i lecznicza, przemysłowa służba zdrowia), bhp, opieka nad matką i dzieckiem itp...

Ingerencja państwa w życie gospodarcze osiąga tu najwyższy, możliwy w gospodarce kapitalistycznej szczebel. Należy podkreślić, że wzrost roli ekonomicznej państwa M. Dobb, Właściwości kapitalizmu XX wieku po I wojnie światowej, kapitalistycznego w tych warunkach nie jest przypadkowy. Wojny prowadzone w kapitalizmie przedmonopolistycznym nie wymagały jeszcze angażowania poważnej części ekonomicznych zasobów walczących stron. Przygotowanie wojny pod względem ekonomicznym sprowadzało się wówczas do przygotowania zapasów sprzętu oraz środków finansowych, z których finansowano zakupy na potrzeby armii...

Przy istnieniu obfitych zasobów ziemi w stosunku do liczby ludności nie ma potrzeby prowadzenia tak intensywnej gospodarki rolnej jak wówczas, gdy zasoby te są szczupłe. W tym wypadku intensyfikacja gospodarki rolnej ma charakter procesu wyrównującego niedobór ziemi (zastępującego ziemię). Zasobność w ziemię decyduje w takim razie o celowości stosowania technik intensywnych (jeśli chodzi o zagospodarowanie ziemi). Możliwości (i zakres) stosowania tych technik określane są natomiast przez stopień dostępu rolnictwa do zasobów środków technicznych lub (w mniejszym stopniu) siły roboczej. O tym, który z tych dwóch czynników jest w większym zakresie wykorzystywany w gospodarce rolnej, decyduje poziom rozwoju i struktura gospodarki narodowej...

Na zachodzie kontynentu europejskiego liberalizm gospodarczy zaczął się rozpowszechniać pod koniec XVIII w., zaś w Europie środkowej i wschodniej w pierwszej połowie XIX w. Politykę liberalną, podobnie jak w Anglii, stosowano przede wszystkim w poszczególnych państwach w odniesieniu do spraw własnej gospodarki, jednak w sposób znacznie mniej konsekwentny. W polityce gospodarczej w stosunku do zagranicy istotną rolę odgrywała nadal protekcjonistyczna ochrona przed napływem obcych towarów przemysłowych. Rozprzestrzenianie się liberalizmu w wewnętrznej polityce gospodarczej związane było, podobnie zresztą jak w Anglii, z likwidowaniem pozostałości ograniczeń feudalnych w przemyśle i handlu, hamujących rozwój stosunków kapitalistycznych. We Francji w 1774 r. ministrem skarbu został A...

Mieszkania stanowią jedne z najbardziej pożądanych i najkosztowniejszych dóbr, podaż których wywiera silny wpływ na strukturę wydatków ludności. Po olbrzymich zniszczeniach wojennych (w miastach uległo zniszczeniu ok. 3 mln izb) budownictwo mieszkaniowe zaczęło rozwijać się bardzo szybko. W latach 1945—1975 zbudowano blisko 4,5 mln mieszkań o łącznej liczbie przeszło 13 mln izb. Przyrost mieszkań nie nadąża jednak ani za przyrostem naturalnym, ani za liczbą nowych małżeństw, chociaż do 1965 r. zaznaczała się wyraźnie poprawa w sytuacji mieszkaniowej ludności. W następnych latach w budownictwie mieszkaniowym nastąpiła stagnacja, a nawet zaznaczyły się tendencje spadkowe (1989— 1971)...

Przez efektywność poszczególnego nakładu rozumiemy stosunek między wartością krańcowego przyrostu produkcji z danego nakładu a kosztem jednostkowym tego nakładu. Jeśli krańcowy produkt uzyskiwany z jednego nakładu jest wyższy niż w przypadku innego, należy tak długo zwiększać udział pierwszego nakładu a zmniejszać udział drugiego, aż ich krańcowe produkty ulegną wyrównaniu. Tak więc substytuowanie nakładu mniej produktywnego bardziej produktywnym musi doprowadzić do wyrównania się ich krańcowej produkcyjności. W punkcie wyrównywania się krańcowej produkcyjności nakładów dalsza zmiana ich proporcji nie jest racjonalna, gdyż spowodowałaby odwrócenie sytuacji wyjściowej, tzn. zwiększenie krańcowej dochodowości nakładu drugiego w stosunku do pierwszego i konieczność odwrotnej substytucji...

Militaryzacja wywołuje wiele doniosłych zmian w mechanizmie funkcjonowania gospodarki kapitalistycznej. Wybitny angielski marksistowski ekonomista — Maurice Dobb, przypominając uwagi W. Lenina o związku między wojną imperia-listyczną a ukształtowaniem się kapitalizmu państwowo-mono-polistycznego, stwierdza, że „…znaczenie problemów gospodarki wojennej w naszych czasach niewątpliwie stanowi główną przyczynę, dla jakiej w bieżącym stuleciu zakres ekonomicznych funkcji państwa przybrał rozmiary zupełnie inne niż w epoce laisez-faire i liberalizmu gospodarczego XIX wieku...

Przed omówieniem metodologii rachunku efektywności inwestycji konieczne jest sprecyzowanie kilku podstawowych pojęć z tego zakresu. Terminem podstawowym jest pojęcie inwestycji. nazywamy nakłady gospodarcze ponoszone w celu stworzenia lub powiększenia zasobów środków trwałych albo dokładniej: ogól nakładów związanych z tworzeniem obiektów nowych, rekonstrukcją i odbudową obiektów istniejących oraz urządzeń majątku trwałego zarówno produkcyjnego, jak i nieprodukcyjnego. W praktyce gospodarczej odróżnia się pojęcia: inwestycje i nakłady inwestycyjne. Podstawowym celem działalności inwestycyjnej jest tworzenie nowych środków trwałych (inwestycji). Środek trwały może być nowy w rozumieniu tylko fizycznym, ale niekoniecznie ekonomicznym...

Podstawowym, działem produkcji gospodarstwa rolnego jest produkcja roślinna, gdyż tu odbywa się, w wyniku procesu fotosyntezy, przetwarzanie energii słonecznej na energię zawartą w masie organicznej roślin. Produkty roślinne tylko w ograniczonym stopniu nadają się do bezpośredniej konsumpcji, natomiast duża ich część może być zużytkowana dopiero po przetworzeniu. Ograniczona przydatność konsumpcyjna produktów roślinnych stwarza konieczność ich przetworzenia w produkcji zwierzęcej (spasania). Wielkość zasobów paszowych oraz ich struktura i jakość wyznaczane przez produkcję roślinną określają rozmiary i kierunki produkcji zwierzęcej. Między wielkością i strukturą zasobów paszowych a poziomem produkcji roślinnej istnieje zależność bezpośrednia...

Proces zmniejszania się wartości środków trwałych w gospodarce narodowej, następujący w wyniku niepokrywania przez kapitalne remonty i nowe inwestycje bieżącego ubytku wartości środków trwałych w danym okresie. W gospodarce narodowej następują jednocześnie dwa procesy: tworzenia nowych środków trwałych: ubytku wartości funkcjonujących środków trwałych. Jeśli od inwestycji nowych wraz z kapitalnymi remontami odliczymy wartość zużytych środków trwałych, otrzymamy inwestycje właściwe lub inwestycje netto. Gdy rachunek wykazuje brak inwestycji netto i spadek wartości środków trwałych, wówczas mówimy o dekapitalizacja majątku trwałego...