Blog Archives

Analizując głębiej formy produkcyjne nowoczesnego rolnictwa stwierdzamy łatwo, że klasyfikacja rolnictwa wg podziału na intensywne i ekstensywne, choć nie straciła na pewno wartości i przydatności, sama jednak już nie wystarcza. Wśród krajów o ekstensywnym rolnictwie, tzn. odznaczającym się dużą zasobnością w ziemię (warianty I i II) znajduje się z jednej strony rolnictwo USA, Nowej Zelandii i Kanady, z drugiej zaś — rolnictwo krajów Ameryki Południowej i Afryki, tzn. rolnictwo krajów najbardziej rozwiniętych i najbardziej zacofanych. Inny aspekt sprawy — do rolnictwa intensywnego zaliczamy dwa typy rolnictwa mało zasobnego w ziemię, z których jeden — np...

Głównym problemem gospodarki skarbowej państwa było zdobywanie środków finansowych na pokrycie stale rosnących wydatków. Wzrost wydatków w okresie kształtowania się układu kapitalistycznego w7ynikał z wielu przyczyn. W dobie akumulacji pierwotnej państwo zaczęło spełniać poważną rolę w protegowaniu rozwoju gospodarki, zwłaszcza przemysłu i handlu zagranicznego. Zwiększyła się też bezpośrednia działalność gospodarcza władz centralnych. Zakładano rządowe manufaktury i przedsiębiorstwa handlowe. Rozwój stosunków kapitalistycznych doprowadził do zaostrzenia sprzeczności klasowych, groźnych dla klas posiadających. Władze państwowe w krajach europejskich i pozaeuropejskich w różny sposób przystosowywały się do reprezentowania interesów rozwijającej się burżuazji...

Polega na tym, że w warunkach -gospodarki towarowej opartej na prywatnej własności środków produkcji stosunki społeczne między producentami przyjmują formę stosunków między rzeczami: podstawą jego jest fakt, że stosunki społeczne między ludźmi przejawiają się w trakcie wymiany towarów. Wzajemna zależność producentów od siebie, wynikająca ze społecznego podziału pracy między nimi, jest zamaskowana przez pozorną niezależność każdego z nich, wynikającą z prywatnego charakteru produkcji. Producent uzależniony jest od cen wytwarzanych przez niego towarów. Poziom cen może go wzbogacić lub zrujnować, umożliwić mu produkcję i zachęcić do jej rozszerzenia lub nakazać mu zaprzestać produkcji. Poziom cen kształtuje się jednak żywiołowo...

Postęp związany z rozwojem gospodarczym kraju i procesem jego uprzemysłowienia jest źródłem przemian w zawodzie rolniczym. Powstają nowe zawody i nowe wzorce postępowania ekonomicznego i społecznego. Zmiany te, występujące w całym kraju, powodują zasadnicze przeobrażenie w mikrostrukturach wiejskich (gospodarstwo, rodzina, wieś) i stają się podstawową siłą motoryczną przemian ekonomicznych i społecznych w środowiskach wiejskich. Wieś i rolnictwo jest jednym z najważniejszych źródeł siły roboczej dla gałęzi pozarolniczych. Siła robocza stanowi podstawowy czynnik produkcji wszelkiej wytwórczości, jest więc jedynym źródłem wartości. Jako zdolność do pracy określa ona wykorzystywanie innych czynników wytwórczych (ziemi i wyposażenia technicznego)...

Cena stanowi pieniężny wyraz wartości towaru lub usługi: wartość zaś jest społeczną miarą nakładu pracy niezbędnego do wytworzenia danego produktu. Wartość jest podstawą cen, ich proporcje wzajemne zmierzają w dłuższym okresie do kształtowania się zgodnie z relacjami wartościowymi, tzn. proporcjonalnie do czasu pracy społecznie niezbędnej dla wytworzenia poszczególnych towarów. Ceny rolne, tj. ceny artykułów rolnych uzyskiwane bezpośrednio przez rolników-producentów, spełniają dwie podstawowe funkcje — dochodową i produkcyjną. Uzyskanie dochodu jest celem działalności produkcyjnej rolnika. Dochód gospodarstw zależy na ogół od rozmiarów produkcji oraz od poziomu cen...

Dobrowolne lub przymusowe zrzeszenia rzemieślników jednego lub pokrewnych rzemiosł: w feudalizmie stanowiły podstawową formę organizacji produkcji i całokształtu życia zbiorowego rzemieślników miejskich: powstały dla obrony interesów rzemieślników przed wyzyskiem feudalnym: istotnym ich celem była też walka z konkurencją. Cechy rzemieślnicze ściśle reglamentowały i kontrolowały produkcję, zaopatrzenie i zbyt wyrobów w poszczególnych gałęziach rzemiosła. W późniejszym okresie feudalizmu. a szczególnie w okresie narastania kapitalizmu Cechy rzemieślnicze hamowały swobodny rozwój sił wytwórczych: wraz z rozwojem kapitalizmu stopniowo traciły swoje znaczenie...

Metody bezpośredniego oddziaływania (zwane w skrócie nakazowymi) ograniczają obszar swobody decyzyjnej rolniczych podmiotów gospodarczych. Zakłada się przy tym implicite, że ograniczenie to ma na celu wykluczenie decyzji nieracjonalnych z ogólnospołecznego punktu widzenia, t j. decyzji sprzecznych z interesem ogólnospołecznym. Jeżeli założenie to byłoby spełnione, wtedy — przy zgodności interesu ogólnospołecznego z interesami grupowymi i prywatnymi — metody te byłyby w pełni uzasadnione. W rzeczywistości tak jednak nie jest. Po pierwsze, nie ma sytuacji, w której wspomniane interesy byłyby całkowicie zgodne. Po drugie, często subiektywna ocena konkretnej sytuacji jednostki gospodarczej przez organy sterujące jest błędna...

W pierwszych latach drugiej połowy XIX w. zaczął się szybki rozwój bankowości i kredytu kapitalistycznego. Rozwój przemysłu, powstanie wielkich przedsiębiorstw kapitalistycznych, rozszerzenie budownictwa kolejowego zrodziły zapotrzebowanie na ogromne kapitały. Mogły ich dostarczyć jedynie banki, mobilizujące czasowo wolne środki pieniężne i drobne oszczędności. Charakterystyczną cechą rozwoju banków, organizowanych przeważnie w formie spółek akcyjnych w drugiej połowie XIX w., było szybkie rozszerzanie działalności kredytowej. Pod koniec XIX w, nastąpiła koncentracja banków i kapitału bankowego i rozpoczął się proces łączenia kapitału przemysłowego z bankowym w kapitał finansowy, charakterystyczny dla monopolistycznego stadium kapitalizmu. Angielsk...

Rachunkowym wyrazem zużycia środków trwałych jest amortyzacja. Zasób trwałych środków produkcji użytkowanych w procesie wytwórczym określa się mianem technicznego wyposażenia procesu produkcji. Dość często używa się w tym znaczeniu terminu majątek produkcyjny. W rolnictwie istotne znaczenie ma pochodzenie środków produkcji. Można tu dokonać następującego podziału: Środki produkcji nabywane przez rolnictwo w innych działach gospodarki narodowej są to środki produkcji o charakterze towarowym tworzą one tzw. zewnętrzne przepływy środków produkcji...

W tradycyjnej teorii burżuazyjnej ekonomii politycznej kryzys nie był nieuchronnym zjawiskiem, wynikającym z mechanizmu ekonomicznego kapitalizmu. Ekonomia klasyczna oraz jej kontynuatorzy dopuszczali jedynie możliwość odcinkowych i krótkotrwałych zaburzeń w przebiegu cyklu, które bez trudu mogą być przezwyciężane na drodze działania żywiołowych, rynkowych sił gospodarki. Ten nurt w burżuazyjnej ekonomii odrzucał także potrzebę zakrojonej na większą skalę anty cyklicznej ingerencji państwa w życie gospodarcze. J.M. Keynes krytykował tego rodzaju podejście, formułując zarówno własną teorię cyklicznego rozwoju gospodarki, jak i wskazując środki zaradcze, które — jego zdaniem — mają doprowadzić do eliminacji kryzysów. Cechą keynesowskiej teorii c...