Kompleksy wojskowe

Od ponad dwóch dziesięcioleci w piśmiennictwie traktującym o wysoko rozwiniętych krajach kapitalistycznych pojawiło się nowe określenie: kompleks wojskowo-przemysłowy. Samo zjawisko — zwłaszcza w jego początkowej postaci — znane było marksistom, badającym gospodarkę kapitalistyczną, od dawna. Proces zrastania się wielkich monopoli kapitalistycznych z różnymi ogniwami aparatu państwowego był w ekonomii politycznej kapitalizmu wielokrotnie analizowany i stanowi trwały element teorii kapitalizmu państwowo-monopolistycznego. Sam termin — „kompleks wojskowo-przemysłowy” – – nie został wprowadzony do leksykonu współczesnej wiedzy ekonomicznej i politologii przez marksistów. Jego autorstwo przypisuje się D. Eisenhowerowi, który w swej mowie pożegnalnej na zakończenie ośmioletniej kadencji na urzędzie prezydenta USA w dniu 17 stycznia 1961 r. zjawisko zespolenia amerykańskiej machiny militarnej z rozbudowanym sektorem zbrojeniowym w gospodarce narodowej nazwał kompleksem wojenno-przemysłowym, który „…jest czymś nowym w amerykańskiej historii”, a jego totalne znaczenie — „polityczne, ekonomiczne, a nawet duchowe odczuwane jest w każdym mieście, w każdym stanie, w każdej instytucji federalnej”. Możemy powiedzieć, że kompleks wojskowo-przemysłowy występujący we wszystkich głównych krajach kapitalistycznych, a rozwinięty w klasycznych formach w USA, stanowi system wzajemnych powiązań sfer wojskowych, wielkiego kapitału oraz instytucji politycznych, społecznych i innych, zainteresowanych utrzymywaniem wysokiego poziomu zbrojeń i prowadzeniem powodującej stan napięcia militarnego polityki zagranicznej.