Potencjał produkcyjny rolnictwa jest częścią składową zasobów produkcyjnych gospodarki narodowej i przedmiotem oddziaływania polityki ekonomicznej państwa. Podstawowym celem tego oddziaływania jest takie kształtowanie kierunków rozwojowych całej gospodarki narodowej, w tym także rolnictwa, aby uzyskać możliwie pełne zaspokojenie potrzeb społecznych. Wykorzystanie potencjału produkcyjnego rolnictwa jest przedmiotem gospodarowania w rolnictwie. Racjonalne gospodarowanie oznacza taki dobór środków, który pozwala realizować cel w sposób optymalny. W warunkach naturalnego rolnictwa cel i środki działalności ustala się przez zwyczaj i tradycję. Rolnictwo realizuje wiele różnych celów, zaś zmiany w działalności i metodach wytwarzania są bardzo powolne. W miarę rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej nasila się działanie czynników racjonalizujących gospodarkę rolną i ograniczających działanie mechanizmów tradycyjno-zwyczajowych. Współczesny etap rozwoju gospodarki rolnej w Polsce, nawet w systemie rolnictwie rodzinno-chłopskiego, charakteryzuje narastanie znaczenia tych sił, które racjonalizują działalność gospodarczą.