Category Ekonomia

Racjonalizacja

Stosowanie środków zmierzających do osiągnięcia w jakiejś dziedzinie zamierzonego celu w sposób najlepszy i najpełniejszy w oparciu przede wszystkim o zasady i metody wskazane przez zdrowy rozsądek. W wyniku zabiegów racjonalizacyjnych osiąga się lepsze wykorzystanie środków materialnych, zwiększa się wydajność pracy, poprawia się warunki pracy, obniża się koszty własne. Rodzaje racjonalizacji: techniczna — polega na ulepszeniu procesu technologicznego: ekonomiczna — obejmuje ulepszenia w zakresie służby zaopatrzenia, zbytu, gospodarki finansowej itd...

dalej

Technika wytworcza

Wśród różnych sposobów wyrażania i kwantyfikowania podanych relacji najprostszym sposobem jest wyznaczanie ich jako ilorazu odpowiednio dobranych wielkości produkcji i czynników produkcji lub tylko czynników produkcji. Współczynniki te rozpatrywane łącznie charakteryzują technikę wytwórczą. Tak więc każdą technikę wytwórczą można opisać za pomocą odpowiadającego jej zestawu współczynników techniczno-ekonomicznych,. t j. za pomocą wektora , przy czym składowe tego wektora mogą być ujmowane w podziale na mniejszą lub większą klasę współczynników cząstkowych stosownie do stopnia agregacji poszczególnych czynników produkcji. Oprócz tego w zależności od sposobu ujmowania czynników produkcji mogą one mieć wymiar dwojaki, tzn. właściwy dla zasobu lub strumienia (nakładu)...

dalej

Etapy procesu intensyfikacji

Analiza zróżnicowania rolnictwa w świecie i procesu intensyfikacji produkcji rolnej w poszczególnych krajach wskazuje na istnienie pewnych ogólnych prawidłowości, zgodnie z którymi układają się proporcje czynników produkcji decydujące o poziomie i charakterze intensywności gospodarki rolnej. W każdym kraju istnieją w określonym momencie historycznym pewne zasoby poszczególnych czynników produkcji. Decydują one, jak już wyjaśnialiśmy uprzednio, o poziomie i charakterze intensywności produkcji rolniczej. Inaczej kształtuje się ona w krajach zasobnych w ziemię o małej gęstości zaludnienia, inaczej w krajach gęsto zaludnionych, inaczej w krajach uprzemysłowionych, inaczej w technicznie nierozwiniętych itp...

dalej

Majtek narodowy

Część bogactwa narodowego w postaci istniejącego w danym momencie zasobu dóbr ekonomicznych stanowiących rezultat uprzednio dokonanych nakładów pracy: obejmuje dobra, które w danym momencie albo znajdują się w granicach państwa bez względu na fakt, że część z nich jest własnością obywateli innych krajów, albo stanowią własność obywateli danego państwa włącznie z dobrami znajdującymi się za granicą, przy wyeliminowaniu dóbr znajdujących się w kraju, a stanowiących własność obywateli innych państw. Zależnie od punktu widzenia dobra stanowiące m,n. dzielą się na: społeczne i prywatne: produkcyjne i nieprodukcyjne: trwałe i obrotowe. Ocena majątku narodowego. jest bardzo trudna: podstawową metodę stanowi szacunek oparty o spis i natury. Zob, też: majątku narodowego bilans...

dalej

Gielda towarowa

Zorganizowany rynek, na którym spotykają się regularnie kupujący i sprzedający w celu zawierania umów kupna-sprzedaży towarów dopuszczonych do obrotu na danej giełdzie: przedmiotem obrotu są towary masowe: umowy zawiera się albo na podstawie próbki, albo wg jakości standardowej. Koncentracja zaofiarowania, czyli podaży, i zapotrzebowania, czyli popytu, pozwala ustalać giełdowe kursy, które są często miarodajne również dla transakcji zawieranych poza giełdą towarową. Przy zawieraniu transakcji obowiązuje ścisły regułami. Rozróżnia się umowy giełdowe rzeczywiste i różniczkowe. Umowy rzeczywiste — transakcje kupna-sprzedaży, których wykonanie polega na rzeczywistym dostarczeniu towaru i dokonaniu zapłaty...

dalej

Okreslenie efektow inwestycji

Efektem inwestycji nazywamy wielkość korzyści uzyskanej lub planowanej do uzyskania dzięki wprowadzeniu do produkcji środka trwałego. Efekty inwestycji {produkcyjne, społeczne, polityczne itp.) są najczęściej bardzo trudne do jednoznacznego określenia. Istnieją dwie koncepcje określania efektów inwestycji. W pierwszej z nich zakłada się, że efekt inwestycji jest częścią ogólnych efektów produkcyjnych oraz, że jest on proporcjonalny do wielkości strumienia nakładów związanych z użytkowaniem produkcyjnym inwestycji drugiej zaś — że efektem inwestycji jest cała dodatkowa produkcja lub inne korzyści, uzyskane od momentu zakończenia procesu inwestowania. W ostatnich latach coraz częściej do określania wielkości efektów inwestycji stosuje się metody matematyczne...

dalej

Koszty produkcji

Kosztami nazywamy wyrażone w pieniądzu nakłady pracy żywej i uprzedmiotowionej konieczne do osiągnięcia określonego celu. Celem tym w rolnictwie jest wytworzenie określonego produktu rolniczego albo też wykonanie określonej usługi produkcyjnej. Ponieważ w gospodarstwie rolniczym możliwa jest także produkcja nie związana z rolnictwem oraz działalność usługowa, w gospodarce rolnej występują jeszcze inne koszty. Spotykamy się z dwojakim ujęciem kosztów: ekonomicznym i rachunkowym. Koszty w ujęciu ekonomicznym oznaczają wyrażoną w pieniądzu sumę tych nakładów, które składają się na wartość produktu lub usługi. Natomiast koszty w ujęciu rachunkowym to wyrażone w pieniądzu nakłady, bez poniesienia których nie można wytworzyć produktu lub wyświadczyć usługi...

dalej

Teoria podzialu

Kwestią zasadniczą teorii podziału w odniesieniu do gospodarki chłopskiej jest odpowiedź na pytanie: Czy dochód ten składa się z samodzielnie istniejących, wyodrębnionych części, które uznane być mogą za oplata pracy żywej, czynnych w gospodarstwie środków trwałych i ziemi, czy też jest czymś jednolitym i niepodzielnymi Kwestia ta od dawna jest przedmiotem pewnego sporu. Źródłem tego sporu jest trudność empirycznego wyodrębnienia poszczególnych kategorii dochodu w gospodarstwie chłopskim. Biorąc pod uwagę rachunek, jaki jest w stanie przeprowadzić rolnik, oraz realne procesy ekonomiczne zachodzące w gospodarstwie chłopskim, bardzo trudno wydzielić te części dochodu, które stanowią wynagrodzenie za pracę żywą, ziemię (renta gruntowa), czy też za zużyty majątek trwały...

dalej

Badanie budzetu panstw

Badania budżetów gospodarstw domowych, chociaż nie stanowią w pełni wiarygodnego obrazu celów wydatkowania dochodów rodzin, potwierdzają jednak fakty, wynikające z analizy trendów spożywa w makro-skali całego społeczeństwa. Udział wydatków na żywności w przeliczeniu na osobę szybko maleje w miarę wzrostu poziomu zamożności gospodarstwa domowego, a wydatki na używki i artykuły trwałego użytkowania oraz urządzenia mieszkania są relatywnie większe w gospodarstwach małych niż w wieloosobowych. Roczne rozchody pieniężne na głowę na przykład w gospodarstwach dwuosobowych są prawie dwukrotnie wyższe niż w gospodarstwach sześcioosobowych. Tymczasem wzrost zakupów przez ludność pralek, telewizorów, itp...

dalej

Sposoby intensyfikacji

Z ogólnej definicji intensywności wynika, że sposoby intensyfikacji mogą być różne. Każde bowiem zwiększenie nakładów pracy żywej, jak i uprzedmiotowionej na jednostkę powierzchni oznacza wzrost intensywności. Czynniki intensyfikacji mogą być różnorodne. Duże znaczenie ma to, że nakłady pracy żywej i uprzedmiotowionej na l ha mogą rosnąć zarówno przez zwiększenie pracy uprzedmiotowionej na l ha, tzn. przez zwiększenie udziału produktów przemysłowych w procesie produkcji rolnej (nieraz nawet przy zmniejszeniu .nakładów pracy żywej na l ha), jak też przez zwiększone zużycie pracy żywej w „czystej” formie, bez istotnego zwiększenia nakładów pracy uprzedmiotowionej...

dalej