Category Ekonomia

Tylko praca i uzdolnienia decydują tu o pozycji jednostki w społeczeństwie i stanowią zasadnicza podstawę jej udziału w dochodzie narodowym.Saint-Simon pragnął zachować własność prywatną, ale chciał ograniczyć ją i podporządkować interesom społecznym: rozumiał on, że zorganizowanie społeczeństwa jako stowarzyszenia ludzi pracy, a całej gospodarki jako wielkiego, jednolitego warsztatu produkcyjnego wymaga planowego kierowania produkcją i planowego wiązania z nią pracy naukowej i kulturalno-oświatowej. W przyszłym ustroju władza państwowa przekształci się z aparatu rządów politycznych nad ludźmi w aparat zarządzania rzeczami, kierowania procesem produkcji i rozdziału wytworzonych dóbr materialnych...

Do czynników zewnętrznych można zaliczyć między innymi: warunki ekonomiczne, możliwości rozszerzania potencjału produkcyjnego rolnictwa, potrzeby społeczne i indywidualne, czynniki postępu i warunki klimatyczne. Wśród czynników wewnętrznych najważniejszą rolę odgrywają: struktura agrarna, organizacja produkcji, techniki produkcji i struktura ludności rolniczej i(według wieku, wykształcenia, płci itp.). W odniesieniu do czynników motywacyjno-decyzyjnych najważniejsze odnoszą się do zmian w motywacjach, technikach decyzyjnych i w bazie informacyjnej. Istotne znaczenie ma znajomość sterowalności, tj. podatności na sterowanie wymienionych czynników. Na przykład sterowalność ta jest duża w odniesieniu do zewnętrznych warunków ekonomicznych, technik produkcji, bazy informacyjnej...

Kapitał działający w sferze cyrkulacji towarów: stanowi pierwotną, najstarszą formę występowania kapitału: pojawia się w okresie powstawania społeczeństwa niewolniczego i występuje zarówno w formacji niewolniczej, jak i feudalnej, poprzedzając powstawanie kapitału przemysłowego. Warunkiem pojawienia się kapitału handlowego jest istnienie prostego obiegu towarowego i pieniężnego. Kapitał handlowy odgrywa aktywną rolę w procesie -akumulacji pierwotnej i tworzenia się stosunków kapitalistycznych. W okresie tym kapitał handlowy wpływa na przyspieszenie rozwoju sił wytwórczych i produkcji towarowej, występuje jako organizator produkcji kapitalistycznej w postaci systemu nakładczego i manufaktur. W kapitalizmie kapitał handlowy stanowi wyodrębnioną część kapitału przemysłowego...

W odróżnieniu od przemysłu, rolnictwo wytwarza stosunkowo małą część dóbr inwestycyjnych. Podstawowa ich cześć pochodzi z różnych gałęzi przemysłu i budownictwa. Z dóbr inwestycyjnych wytwarzanych w rolnictwie najważniejszymi są: inwentarz żywy oraz materiał szkółkarski. Dodatkowo, w trakcie realizacji inwestycji w gospodarstwach rolnych ponoszone są bardzo często nakłady pracy żywej osób zatrudnionych w gospodarstwie, nakłady żywej siły pociągowej i ziemi. Wszystkie te nakłady bywają nazywane inwestycjami naturalnymi. Tego typu inwestycje w przeszłości odgrywały bardzo duża rolę. Z czasem znaczenie ich zmalało, chociaż nadal spełniają ważne funkcje w gospodarstwach indywidualnych, zwłaszcza w budownictwie...

W toku rozwoju gospodarczego powstały różnorodne formy porozumień i związków przedsiębiorstw, od bardzo luźnych umów, regulujących jedynie niektóre sprawy, aż do organizacji ściśle scentralizowanych. Formy w dużej mierze zależały od stosunków w poszczególnych państwach, a przede wszystkim od ustawodawstwa. Wspólną ich cechą było to, że wszystkie organizacje i porozumienia zmierzały do zorganizowania rynku zbytu swych produktów, w celu wyeliminowania swobodnej konkurencji. Z punktu widzenia ich dążeń idealny był stan, gdy na rynku znajdował się tylko jeden sprzedawca, który swobodnie dyktował warunki nabywcom...

W zagospodarowaniu przestrzennym kraju uwidaczniają się nie tylko wysiłek i dorobek obecnego oraz minionych pokoleń, lecz również skutki różnych, pozostających poza zasięgiem bezpośredniej obserwacji, zdarzeń i procesów o charakterze społecznym, politycznym, ekonomicznym oraz demograficznym. W procesach gospodarczo-przestrzennych szczególną rolę odgrywają zwłaszcza zjawiska ludnościowe. Ludność stanowi bowiem jednocześnie podmiot, środek i ostateczny cel działalności gospodarczej. Zmiany zachodzące w liczbie i cechach mieszkańców są obok zmieniających się, lecz stale rosnących potrzeb ludzkich ważnym czynnikiem przemian przestrzennej organizacji gospodarki narodowej...

Pierwszy kryzys epoki imperializmu odegrał dużą rolę w przyspieszeniu procesu kształtowania się monopoli. Upadło wiele przedsiębiorstw słabych ekonomicznie. Charakterystycznym zjawiskiem był wzrost przeciętnych rozmiarów produkcji, przypadającej na jedno przedsiębiorstwo, co świadczyło o przyspieszeniu procesów koncentracji. Podobnie przyspieszone zostało tempo monopolizacji. W latach kryzysu powstało wiele dużych organizacji kartelowych: w Rosji potężne syndykaty: Prodameta, Gwozd i inne, w Niemczech utworzono przeszło 100 nowych karteli, podobne zjawiska wystąpiły w innych krajach. Wyjście z kryzysu dokonywało się bardzo powoli, w różny sposób w poszczególnych państwach. W Niemczech ogólny wskaźnik produkcji przemysłowej osiągnął poziom przedkryzysowy już w 1901 r...

System walutowy nie związany ze złotem. Przymiotnik „niezależna” lub „wolna” ma oznaczać niezależność od złota. Z rzeczywistych systemów walutowych dotyczy to w określonej mierze pieniądza papierowego. Rozmiarów jego emisji nie krępują zasoby złota banku centralnego. W ustawach emisyjnych przeważająca większość państw nie ma dziś przepisu o „pokryciu” w zlocie, w tych nielicznych zaś, w których jest on utrzymany, władze pieniężne w razie zwiększonych potrzeb emisyjnych zmniejszają odpowiednio ustawową wielkość pokrycia. Pod względem rozmiarów emisji pieniądza mamy dziś więc do czynienia w zasadzie z walutą niezależną. Nie oznacza to zniesienia wszelkich ekonomicznych związków pieniądza ze złotem....

Cele działalności gospodarstwa mogą być różne. Zatem i kryteria oceny tej działalności bywają różne. Ekonomika i organizacja gospodarstw podaje zasady ogólne, podstawowe, z reguły zawsze słuszne i zawsze obowiązujące. Należy jednak podkreślić bardzo mocno, że sposób ich stosowania jest zawsze inny, zależny od celu, czasu, miejsca i warunków ekonomiczno-przyrodniczych, w jakich znajduje się gospodarstwo. Dlatego zalecenia ekonomiki i organizacji gospodarstw muszą się opierać na poznaniu gospodarstwa, jego środowiska przyrodniczego i ekonomicznego oraz stosunków produkcyjnych. W języku polskim nauka, którą dzisiaj nazywamy ekonomiką i organizacją gospodarstw rolniczych, zmieniała swą nazwę w zależności od czasu i miejsca...

Stosunki komplementarne są przeciwieństwem stosunków konkurencyjnych. Tutaj bowiem rozwój jednej gałęzi pobudza rozwój drugiej, a recesja jednej prowadzi do recesji drugiej. Najczęściej współdziałanie między gałęziami wynika z tytułu wzajemnego zaopatrywania się w niektóre środki produkcji. Tego typu powiązania występują dość często między działami produkcji roślinnej i zwierzęcej. Świadczenia pierwszego działu obejmują różnego rodzaju pasze, a drugiego — obornik i siłę pociągową. Świadczenia mogą mieć charakter dwustronny lub jednostronny — te ostatnie spotyka się jednak dużo rzadziej. Komplementarność gałęzi może również polegać na tym, że jedne gałęzie przyczyniają się do poprawy wyników osiąganych w innych...