Category Ekonomia

Dzialalnosc ubezpieczen

Powstanie i działalność ubezpieczeń społecznych w krajach kapitalistycznych jest wynikiem ustępstwa panujących klas posiadających wobec żądań zorganizowanego ruchu robotniczego. Poprzez ustępstwa te burżuazja dąży do osłabienia walki klasowej i zabezpieczenia „pokoju społecznego”, a więc do ochrony ustroju kapitalistycznego. W kapitalizmie US traktowane jest jako „obciążenie socjalne”, obce przez swój społeczny charakter zasadom ustroju kapitalistycznego. Dlatego m. in. pierwsze systemy US, które powstały w końcu XIX w. w bismarkowskich Niemczech, starano się budować możliwie na wzorach ubezpieczeń gospodarczych...

dalej

Ekonomia polityczna

Nauka o społecznych prawach rządzących produkcją i podziałem materialnych środków zaspokajania potrzeb ludzkich na poszczególnych szczeblach rozwoju społeczeństwa. Dzieje ekonomii politycznej jako nauki sięgają starożytnej Grecji, a nazwa „ekonomia” pochodzi od Arystotelesa: oznaczała ona naukę o prawach gospodarstwa domowego. Określenie „ekonomia polityczna” pojawiło się na początku XVII w., a wprowadził je francuski ekonomista A. de Montchretien, który w 1615 wydał książkę pt. Traite de l’economie politiąue. Przymiotnik „polityczna” miał wskazywać, że w nauce tej chodzi o prawa rządzące gospodarką państwa. Nazwa ta przyjęła się powszechnie i utrzymała się do dnia dzisiejszego, choć posługiwano się również innymi określeniami, jak np...

dalej

Burzuazja

Wraz z rozwojem kapitalistycznych stosunków produkcji wzrosła nie tylko burżuazja, lecz również proletariat — klasa antagonistyczna w stosunku do burżuazji. W miarę rozwoju siły i świadomości klasowej proletariatu, burżuazja staje się coraz bardziej reakcyjna. Proces politycznego i duchowego uwstecznienia burżuazja. pogłębia się w epoce imperializmu i powstania światowego systemu socjalistycznego: proces ten wyraża się m. in. w postaci faszyzacji życia politycznego, która jest szczególnie groźna dla ludzkości w epoce energii jądrowej, gdy niespotykana w historii koncentracja potęgi technicznej, ekonomicznej i politycznej oraz środków masowej propagandy w rękach nielicznej burżuazyjnej oligarchii staje na usługi anty ludzkich celów...

dalej

Metoda rozdzielcza

Metoda rozdzielcza polega na tym, że wszelkie koszty ponoszone w gospodarstwie są rozdzielane pomiędzy poszczególne działalności produkcyjne i usługowe, czyli miejsca powstawania kosztów. Koszty bezpośrednie nie nastręczają pod tym względem trudności. Trzeba jedynie wycenić, stosując odpowiednie metody taksacji, artykuły nietowarowe zużywane w produkcji, które nie mają ceny. W ten sposób dochodzi się do ustalenia bezpośrednich kosztów całościowych poszczególnych działalności produkcyjnych i usługowych. Znając ilości wytworzonych produktów i rozmiary wyświadczonych usług można w wyniku podzielenia kosztów całościowych przez liczbę jednostek odpowiednich produktów lub usług uzyskać bezpośredni koszt jednostkowy poszczególnych artykułów i usług...

dalej

Demografia

Nauka badająca zbiorowiska ludzkie z punktu widzenia ilościowego i jakościowego: dąży do poznania zbiorowisk ludzkich pod względem ich stanu, struktury i rozwoju w konkretnych warunkach gospodarczych i społecznych: w tym celu posługuje się statystyką ludności, dostarczającą materiału ilościowego, który grupowany jest odpowiednio do potrzeb i poddawany analizie demograficznej, często przy zastosowaniu odpowiednich metod matematycznych. Zbiorowiska ludzkie badane są z punktu widzenia biologicznego, społecznego i gospodarczego. Zbiorowiskami ludzkimi w ujęciu demografii są wszelkie dające się ściśle określić zespoły ludzkie: ludność jakiegoś kraju czy jednostki administracyjnej lub gospodarczej, a także wszelkie inne ugrupowania, np...

dalej

Zroznicowanie technik wytworczych

Silne zróżnicowanie technik wytwórczych jest prawidłowością obserwowaną zarówno w skali rolnictwa światowego, jak i w rolnictwie poszczególnych krajów. W zasadzie każde gospodarstwo stosuje inną technikę wytwarzania produkcji rolnej. W tym samym czasie współwystępuja techniki wytwórcze, które swym charakterem odpowiadają odrębnym epokom historyczno-gospodarczym, a dzielące je różnice wyrażają wielowiekową historię rozwoju rolnictwa. Zróżnicowanie technik wytwórczych w skali rolnictwa światowego jest głównie następstwem niejednolitego poziomu rozwoju ekonomicznego i różnej gęstości zaludnienia...

dalej

Koszty marginalne

Koszty marginalne obejmują tylko koszty dodatkowe, a więc są rozpatrywane przy określonej wielkości i określonym składzie zasobów gospodarstwa w postaci środków trwałych i obrotowych. Gdy dodatkowe nakłady określonego środka obrotowego nie dają już opłacalnych efektów, należy zbadać, czy nie brak innych obrotowych środków produkcji albo czy nie brak zasobów podstawowych w postaci środków trwałych i czy nie są konieczne określone inwestycje. Jeśli z czynnikiem zmiennym, a więc określonym środkiem obrotowym, którego nakłady zwiększamy związany jest inny czynnik zmienny, to obydwa te czynniki można połączyć w jeden zmienny czynnik kombinowany i obliczać wspólny krańcowy koszt tego kombinowanego czynnika...

dalej

Dziedziny sterowania

Dziedziną sterowania nazywa się pole (zakres), do którego odnoszą się podejmowane oddziaływania sterujące. Dziedziny sterowania można rozważyć co najmniej w trzech aspektach. Po pierwsze — w aspekcie procesów odgrywających decydującą rolę w rozwoju rolnictwa, którymi trzeba sterować. Do najważniejszych procesów w tym zakresie należą następujące: – wzrost produkcji rolniczej (tworzenie i podział), – inwestycje (rozszerzona reprodukcja zasobów produkcyjnych), – techniczna i społeczna przebudowa rolnictwa, – wdrażanie postępu, – poprawa warunków pracy i życia ludności rolniczej. Wymienione procesy wzajemnie się przeplatają i warunkują, co należy mieć na uwadze przy sterowaniu nimi. Po drugie — w aspekcie funkcjonalnym w odniesieniu do rozwoju rolnictwa...

dalej

Klasa robotnicza

Wzrost produkcji przemysłowej po 1900 r. był związany z dalszymi zmianami w strukturze zawodowej ludności poszczególnych państw. Przede wszystkim w szybkim 'tempie postępowała urbanizacja i zmniejszał się odsetek ludności utrzymującej się z rolnictwa. W Wielkiej Brytanii w 1911 r. z rolnictwa utrzymywało się 8% osób zawodowo czynnych, we Francji — 41%, w Niemczech — 35% (w 1907 r.), w Stanach Zjednoczonych— 33% (w 1910 r.). Znacznie wyższy odsetek ludności rolniczej występował w krajach Europy środkowej i wschodniej oraz we Włoszech, Hiszpanii, Portugalii i Finlandii, jednak i tam stopniowo malał. Wśród ogółu ludności zwiększał się równocześnie odsetek robotników. Nie dysponujemy niestety porównywalnymi danymi statystycznymi...

dalej

Autarkia gospodarcza

Samowystarczalność lub polityka zmierzająca do osiągnięcia stanu samowystarczalności. W warunkach imperializmu autarkia gospodarcza. przejawia się w dążeniu poszczególnych państw do zapewnienia sobie — z reguły w drodze zmiany podziału świata między mocarstwami imperialistycznymi — pełnej samowystarczalności jako podstawy ekspansji ekonomicznej, politycznej i militarnej. Stąd głównymi cechami polityki autarkicznej w okresie imperializmu jest rozbudowa przemysłu zbrojeniowego, bazy surowcowej i przemysłu surowców zastępczych, gromadzenie zapasów surowców i materiałów strategicznych, ograniczanie importu przy równoczesnym forsowaniu eksportu, protekcjonizm i interwencjonizm...

dalej