Category Ekonomia

Tak zwany wolny rynek rolny (czyli targowiskowy) obejmuje transakcje zawierane bezpośrednio między producentami a konsumentami (zwykle na targowiskach) oraz transakcje handlowe między rolnikami wewnątrz wsi (rynek wiejski). Rynek targowiskowy stanowi dość istotną formę zaopatrzenia nierolniczej ludności małych miast i osad. Rynek ten stanowi element racjonalizacji systemu obrotu żywnością. Obrót targowiskowy zwalnia aparat handlowy od obowiązków, których mię mógłby spełnić przy odpowiednio niskim poziomie kosztów dystrybucji. Przy małej odległości między producentami i konsumentem pośrednictwo aparatu handlu staje się zbędne...

Pierwsza połowa XIX w. nie przyniosła większych zmian w rozwoju banków i kredytu. Działalność banków przeważnie ograniczała się do dokonywania rozliczeń pieniężnych, emisji banknotów opartej na posiadanych zapasach kruszców i państwowym przywileju emisyjnym. Inne operacje, a zwłaszcza kredytowanie przemysłu i handlu, stanowiły działalność uboczną. Wiązało się to ze słabym jeszcze rozwojem stosunków kapitalistycznych, niską stopą życiową ludności i ograniczonymi zapasami pieniędzy. Kupcy i inni posiadacze gotówki przechowywali ją tradycyjnie w domu, nie wierzyli bankom, które dość często zawieszały wypłaty lub nie wymieniały emitowanych banknotów na kruszec...

Równolegle z procesem koncentracji produkcji i kapitału w przemyśle przebiegała koncentracja kapitału oraz operacji finansowych w bankowości. Zespół różnorodnych czynników oddziaływał na rozwój transakcji, co powodowało wzrost zysków i kapitałów, jakimi bank mógł dysponować. Stopniowo we wszystkich krajach kapitalistycznych wytwarzała się grupa banków, w których koncentrowały się najważniejsze operacje finansowe i które dysponowały decydującą częścią kapitałów. Mniejsze instytucje kredytowe były często uzależnione od silniejszych partnerów. Wykonywanie niektórych zleceń powierzonych im przez klientów, np. regulowanie należności w innych miastach lub państwach,. wymagało utrzymywania stosunków z tamtejszymi bankami lub posiadania własnych oddziałów...

Mechanizm kompensacji zakłóceń polega na korygowaniu stanu czynników rozwoju rolnictwa do poziomu warunkującego pożądany przebieg procesu rozwoju rolnictwa. A zatem, metoda regulacji zakłada kompensowanie wszelkich zaburzeń, zanim jeszcze ujawnią się ich negatywne-skutki, a więc zanim przebieg procesu rozwoju rolnictwa zacznie odbiegać-od uznanego za pożądany. Warunkiem sine qua non stosowania mechanizmu kompensacji jest dysponowanie odpowiednimi rezerwami (jeśli dotyczy to zakłóceń w strumieniach zasileniowych) oraz sprawnym systemem pobudzającym (jeśli dotyczy motywów). Mechanizm ten ma ograniczone zastosowanie w przypadku zakłóceń powstałych w trakcie transformacji w procesie rozwoju (tzn...

Układ cen powoduje iż kombinacja czynników produkcji w każdym kraju i w każdych warunkach ma inny charakter. Przy obfitości ziemi i niedostatku kapitału relacja ceny ziemi do kapitału jest taka, że opłaca się łączyć duże ilości ziemi ze stosunkowo małą ilością kapitału. Produkcja utrzymuje się na niskich szczeblach intensywności kapitałowej. Natomiast tam, gdzie do dyspozycji jest duża obfitość środków technicznych (kapitału), ich cena jest relatywnie niska, zaś .nakłady kapitałowe dopiero przy wysokim poziomie intensywności przynoszą zerowy przychód krańcowy. Wychodząc od początkowego etapu zagospodarowania ziem wolnych do współczesności, można w sposób modelowy wyodrębnić kilka faz rozwoju intensyfikacji...

Jest to zbiór rzeczowych i osobowych czynników produkcji, wykorzystywanych w procesie wytwarzania. Czynnikami tymi są: praca żywa, środki trwałe i obrotowe, ziemia. Układ zasilania przekształca dopływ czynników produkcji w odpowiednio skomponowane odpływy, t j. strumienie środków zasilania i Usług. Związek między dopływami a odpływami, czyli funkcja przekształcenia, ma w niektórych wypadkach postać prostą, w innych — złożoną. Zależy to od rodzaju użytkowanych czynników produkcji (od tego, czy mają postać zasobu czy strumienia) oraz od intensywności ich wykorzystania w produkcji...

Związki konkurencyjne są najczęściej spotykaną w rolnictwie formą powiązań międzygałęziowych. Tym, co rodzi konkurencję i nadaje jej rangę prawidłowości ekonomicznej, jest ograniczoność zasobów ziemi, pracy i kapitału w rolnictwie. Dlatego konkurencja między produktami sprowadza się ostatecznie do konkurencji o zasoby czynników produkcji, a ściślej mówiąc — o możliwość ich zastosowania w poszczególnych działalnościach i gałęziach w jak największym rozmiarze. Przedmiotem konkurencji mogą być w zasadzie wszystkie rodzaje środków produkcji i pracy żywej...

Środki trwałe stanowią podstawowy składnik tego wyposażenia i mają decydujące znaczenie w technicznym uzbrojeniu pracy w długiej perspektywie. Są .więc elementem strukturalnym technicznego uzbrojenia pracy, charakteryzującym jego poziom w sposób trwały. Dlatego można je traktować jako element reprezentatywny wyposażenia technicznego rolnictwa w ogóle. W statystyce GUS do majątku rolnictwa wlicza się: melioracje, mechanizację, stałe plantacje, sprzęt i urządzenia rolnicze oraz budynki gospodarcze (w tym cześć budynków gospodarczo-mieszkalnych, bez budynków mieszkalnych). W ekonomice rolnictwa pojęcie kapitał (środki techniczne) używane jest do oznaczenia wszystkich elementów pracy uprzedmiotowionej, biorącej udział w procesie produkcji...

Stosunki suplementarne wyrażają się w procesie dopełniania jednych gałęzi innymi gałęziami. Dlatego mówiąc o stosunkach suplementarnych między gałęziami najczęściej ma się na myśli gałęzie związane -ze sobą użytkowaniem ściśle określonego rodzaju czynnika produkcji (np. tego samego budynku lub tej samej działki ziemi), jednakże w sposób -wykluczający możliwość ich wzajemnej rywalizacji. W znaczeniu bardziej ogólnym za gałęzie powiązane w sposób suplementarny można byłoby uważać wszystkie gałęzie spełniające warunki równania. Zgodnie :zaś z tym, przez pojęcie związków suplementarnych należałoby rozumieć także zjawiska świadczące o braku bezpośredniej zależności między gałęziami...

Od ponad dwóch dziesięcioleci w piśmiennictwie traktującym o wysoko rozwiniętych krajach kapitalistycznych pojawiło się nowe określenie: kompleks wojskowo-przemysłowy. Samo zjawisko — zwłaszcza w jego początkowej postaci — znane było marksistom, badającym gospodarkę kapitalistyczną, od dawna. Proces zrastania się wielkich monopoli kapitalistycznych z różnymi ogniwami aparatu państwowego był w ekonomii politycznej kapitalizmu wielokrotnie analizowany i stanowi trwały element teorii kapitalizmu państwowo-monopolistycznego. Sam termin — „kompleks wojskowo-przemysłowy” – – nie został wprowadzony do leksykonu współczesnej wiedzy ekonomicznej i politologii przez marksistów. Jego autorstwo przypisuje się D...