Nauka badająca zbiorowiska ludzkie z punktu widzenia ilościowego i jakościowego: dąży do poznania zbiorowisk ludzkich pod względem ich stanu, struktury i rozwoju w konkretnych warunkach gospodarczych i społecznych: w tym celu posługuje się statystyką ludności, dostarczającą materiału ilościowego, który grupowany jest odpowiednio do potrzeb i poddawany analizie demograficznej, często przy zastosowaniu odpowiednich metod matematycznych. Zbiorowiska ludzkie badane są z punktu widzenia biologicznego, społecznego i gospodarczego. Zbiorowiskami ludzkimi w ujęciu demografii są wszelkie dające się ściśle określić zespoły ludzkie: ludność jakiegoś kraju czy jednostki administracyjnej lub gospodarczej, a także wszelkie inne ugrupowania, np...

Silne zróżnicowanie technik wytwórczych jest prawidłowością obserwowaną zarówno w skali rolnictwa światowego, jak i w rolnictwie poszczególnych krajów. W zasadzie każde gospodarstwo stosuje inną technikę wytwarzania produkcji rolnej. W tym samym czasie współwystępuja techniki wytwórcze, które swym charakterem odpowiadają odrębnym epokom historyczno-gospodarczym, a dzielące je różnice wyrażają wielowiekową historię rozwoju rolnictwa. Zróżnicowanie technik wytwórczych w skali rolnictwa światowego jest głównie następstwem niejednolitego poziomu rozwoju ekonomicznego i różnej gęstości zaludnienia...

Koszty marginalne obejmują tylko koszty dodatkowe, a więc są rozpatrywane przy określonej wielkości i określonym składzie zasobów gospodarstwa w postaci środków trwałych i obrotowych. Gdy dodatkowe nakłady określonego środka obrotowego nie dają już opłacalnych efektów, należy zbadać, czy nie brak innych obrotowych środków produkcji albo czy nie brak zasobów podstawowych w postaci środków trwałych i czy nie są konieczne określone inwestycje. Jeśli z czynnikiem zmiennym, a więc określonym środkiem obrotowym, którego nakłady zwiększamy związany jest inny czynnik zmienny, to obydwa te czynniki można połączyć w jeden zmienny czynnik kombinowany i obliczać wspólny krańcowy koszt tego kombinowanego czynnika...

Dziedziną sterowania nazywa się pole (zakres), do którego odnoszą się podejmowane oddziaływania sterujące. Dziedziny sterowania można rozważyć co najmniej w trzech aspektach. Po pierwsze — w aspekcie procesów odgrywających decydującą rolę w rozwoju rolnictwa, którymi trzeba sterować. Do najważniejszych procesów w tym zakresie należą następujące: – wzrost produkcji rolniczej (tworzenie i podział), – inwestycje (rozszerzona reprodukcja zasobów produkcyjnych), – techniczna i społeczna przebudowa rolnictwa, – wdrażanie postępu, – poprawa warunków pracy i życia ludności rolniczej. Wymienione procesy wzajemnie się przeplatają i warunkują, co należy mieć na uwadze przy sterowaniu nimi. Po drugie — w aspekcie funkcjonalnym w odniesieniu do rozwoju rolnictwa...

Wzrost produkcji przemysłowej po 1900 r. był związany z dalszymi zmianami w strukturze zawodowej ludności poszczególnych państw. Przede wszystkim w szybkim 'tempie postępowała urbanizacja i zmniejszał się odsetek ludności utrzymującej się z rolnictwa. W Wielkiej Brytanii w 1911 r. z rolnictwa utrzymywało się 8% osób zawodowo czynnych, we Francji — 41%, w Niemczech — 35% (w 1907 r.), w Stanach Zjednoczonych— 33% (w 1910 r.). Znacznie wyższy odsetek ludności rolniczej występował w krajach Europy środkowej i wschodniej oraz we Włoszech, Hiszpanii, Portugalii i Finlandii, jednak i tam stopniowo malał. Wśród ogółu ludności zwiększał się równocześnie odsetek robotników. Nie dysponujemy niestety porównywalnymi danymi statystycznymi...

Samowystarczalność lub polityka zmierzająca do osiągnięcia stanu samowystarczalności. W warunkach imperializmu autarkia gospodarcza. przejawia się w dążeniu poszczególnych państw do zapewnienia sobie — z reguły w drodze zmiany podziału świata między mocarstwami imperialistycznymi — pełnej samowystarczalności jako podstawy ekspansji ekonomicznej, politycznej i militarnej. Stąd głównymi cechami polityki autarkicznej w okresie imperializmu jest rozbudowa przemysłu zbrojeniowego, bazy surowcowej i przemysłu surowców zastępczych, gromadzenie zapasów surowców i materiałów strategicznych, ograniczanie importu przy równoczesnym forsowaniu eksportu, protekcjonizm i interwencjonizm...

Tylko praca i uzdolnienia decydują tu o pozycji jednostki w społeczeństwie i stanowią zasadnicza podstawę jej udziału w dochodzie narodowym.Saint-Simon pragnął zachować własność prywatną, ale chciał ograniczyć ją i podporządkować interesom społecznym: rozumiał on, że zorganizowanie społeczeństwa jako stowarzyszenia ludzi pracy, a całej gospodarki jako wielkiego, jednolitego warsztatu produkcyjnego wymaga planowego kierowania produkcją i planowego wiązania z nią pracy naukowej i kulturalno-oświatowej. W przyszłym ustroju władza państwowa przekształci się z aparatu rządów politycznych nad ludźmi w aparat zarządzania rzeczami, kierowania procesem produkcji i rozdziału wytworzonych dóbr materialnych...

Do czynników zewnętrznych można zaliczyć między innymi: warunki ekonomiczne, możliwości rozszerzania potencjału produkcyjnego rolnictwa, potrzeby społeczne i indywidualne, czynniki postępu i warunki klimatyczne. Wśród czynników wewnętrznych najważniejszą rolę odgrywają: struktura agrarna, organizacja produkcji, techniki produkcji i struktura ludności rolniczej i(według wieku, wykształcenia, płci itp.). W odniesieniu do czynników motywacyjno-decyzyjnych najważniejsze odnoszą się do zmian w motywacjach, technikach decyzyjnych i w bazie informacyjnej. Istotne znaczenie ma znajomość sterowalności, tj. podatności na sterowanie wymienionych czynników. Na przykład sterowalność ta jest duża w odniesieniu do zewnętrznych warunków ekonomicznych, technik produkcji, bazy informacyjnej...

Kapitał działający w sferze cyrkulacji towarów: stanowi pierwotną, najstarszą formę występowania kapitału: pojawia się w okresie powstawania społeczeństwa niewolniczego i występuje zarówno w formacji niewolniczej, jak i feudalnej, poprzedzając powstawanie kapitału przemysłowego. Warunkiem pojawienia się kapitału handlowego jest istnienie prostego obiegu towarowego i pieniężnego. Kapitał handlowy odgrywa aktywną rolę w procesie -akumulacji pierwotnej i tworzenia się stosunków kapitalistycznych. W okresie tym kapitał handlowy wpływa na przyspieszenie rozwoju sił wytwórczych i produkcji towarowej, występuje jako organizator produkcji kapitalistycznej w postaci systemu nakładczego i manufaktur. W kapitalizmie kapitał handlowy stanowi wyodrębnioną część kapitału przemysłowego...

W odróżnieniu od przemysłu, rolnictwo wytwarza stosunkowo małą część dóbr inwestycyjnych. Podstawowa ich cześć pochodzi z różnych gałęzi przemysłu i budownictwa. Z dóbr inwestycyjnych wytwarzanych w rolnictwie najważniejszymi są: inwentarz żywy oraz materiał szkółkarski. Dodatkowo, w trakcie realizacji inwestycji w gospodarstwach rolnych ponoszone są bardzo często nakłady pracy żywej osób zatrudnionych w gospodarstwie, nakłady żywej siły pociągowej i ziemi. Wszystkie te nakłady bywają nazywane inwestycjami naturalnymi. Tego typu inwestycje w przeszłości odgrywały bardzo duża rolę. Z czasem znaczenie ich zmalało, chociaż nadal spełniają ważne funkcje w gospodarstwach indywidualnych, zwłaszcza w budownictwie...